Wiersz Zbigniewa Herberta “Ornamentatorzy” to utwór odnoszący się do wszelkich rodzajów sztuki jako narzędzi propagandowych władz totalitarnych. Autor bowiem przeżył okres, podczas którego w Polsce panował komunizm. Był to czas, kiedy rządzący budowali swoją potęgę i zaufanie bazując na manipulacji, zakłamywaniu rzeczywistości i bezprawnej eliminacji swoich przeciwników.
Herbert opisuje postępowanie tytułowych “ornamentatorów”, czyli osób, które zajmują się upiększaniem otaczającego nas świata. W rzeczywistości, autor ma na myśli osoby, które są poddane władzy i szerzą przez to zakłamanie wśród zwykłych ludzi. Początkowo wychwalając artystów, poetów i muzykantów wobec, których mówi “Pochwaleni niech będą”, ujawnia swoje prawdziwe intencje. Uważa, że rolą artysty jest objawianie prawdy, kreowanie prawdziwego obrazu świata, pozostając niezależnym. Według autora, to artyści mają przedstawiać i opisywać zwykłym ludziom świat takim jakim jest i odkrywać go w pełnej odsłonie.
Autor wspomina również, że poeci “stają w obronie dzieci”. Przyjęli taką postawę, ponieważ było to dużo łatwiejsze niż reakcja na brutalnie traktowanych więźniów politycznych, którzy walcząc o wolność, zostali internowani, więzieni i bici. Wobec tego, autor ironicznie akcentuje, iż faktycznie: “oni mają rację nie jest sprawą sztuki/ prawdy szukać są to rzeczy nauki/ sztukatorzy czuwają nad ciepłem serca.” Autor bezwzględnie potępia osoby współpracujące z władzą, systemem zbrodni i zniewolenia, które pomagają im przedstawiać świat “na różowo”.
To sytuacja, w której język staje się instrumentem władzy, metodą do stosowania manipulacji podwładnymi i fałszowania rzeczywistości. Zwykły człowiek staje się ofiarą systemu, poddaną propagandzie i życiu w nieświadomości.
Temat wiersza sprawia, że jest on ponadczasowy, ponieważ na przestrzeni lat można zauważyć, że od zawsze pojawiały się systemy totalitarne i zawsze stosują te same środki w celach propagandowych. Również dzisiaj można dostrzec namiastkę opisanych w wierszach sytuacji, chociażby współczesne “wolne” media, które manipulują opinią publiczną. Artyści zatem, jako wolni od jakiejkolwiek władzy, powinni przekazywać ludziom rzeczywisty, być może trudny i niechciany obraz sytuacji w Polsce. Powinni pełnić funkcję pewnego rodzaju “dziennikarzy”, którzy bezwzględnie opisują to co widzą, bez dodawania upiększeń.